Stoomtramverbinding tussen Zutphen en Emmerik
Burgemeester C.W. Vrijland nam in 1891 het initiatief om tot een stoomtramlijn van Zutphen naar Emmerik te komen, de Tramweg Maatschappij Zutphen-Emmerik. Het duurde nog tot 1902 voordat deze tramlijn tot stand kwam. De ZE-lijn liep o.a. door Hummelo. Via de Torenallee, Zutphenseweg, Dorpsstraat en Sliekstraat liep deze 75 cm smalle spoorlijn langs de Hessenweg en Loenhorsterweg, richting de Kruisbergse bossen.
Het spoor liep vanuit Doetinchem via Wijnbergen, Zeddam en ’s Heerenberg naar Emmerik in Duitsland. De stoomlocomotieven droegen namen als Hummelo, Vrijland en Emmerik.
Op het huidige evenementenplein in Hummelo was een rangeerterrein, het gebouw met de naam Het Wissel herinnert hier nog aan, en bij het pand waarin tot begin 2025 café-zaal FF naar Steef gevestigd was, was de tramhalte van café-station Wassink.
Stoomtrams werden in de Tweede Wereldoorlog regelmatig beschoten vanuit vliegtuigen. Op 31 mei 1944 gebeurde dat met een stoomtram van de ZE-lijn nabij de Tolbrug aan de Torenallee. Hierbij kwam de machinist om het leven.
De onderstaande foto's tonen een goederentram (1950) en een reizigerstram (1944) van de stoomtramlijn Zutphen-Emmerik in de dorpsstraat in Hummelo (foto's: collectie Rinius Rabeling).
Het toenemende gebruik van autobussen, vrachtauto’s, personenauto’s en gemotoriseerde sneltrams leidde ertoe dat de stoomtramlijnen in Hummelo en Keppel steeds minder gebruikt werden. Tot 1953 reden er nog trams van Doetinchem naar ‘s-Heerenberg. De laatste restanten van de tramlijn werden in 1954 overgenomen door de Gelderse Tramwegen (GTW) en op 31 augustus 1957 kwam het definitieve einde van de tramlijn Zutphen-Emmerik.
Stoomtramverbinding tussen Dieren en Doetinchem
Op 25 juni 1881 werd de stoomtramverbinding tussen Dieren en Doetinchem geopend, waarmee het isolement van de gemeente Hummelo en Keppel grotendeels werd opgeheven. Op de onderstaande foto (uit 1936) is de kruising Rijksweg-Sliekstraat te zien waar zojuist de stoomtram voorbijkomt richting Laag-Keppel.
De onderstaande film toont de stoomtram tussen Doetinchem en Doesburg in 1957.
Gerelateerde websites
Bronnen
- Kleine geschiedenis van Hummelo en Keppel / H. Stam (Zutphen: De Walburg Pers, 1987)
- Tussen Grootte Beek en Wehlsche Dijk - Oude en nieuwe beelden uit Hummelo en Keppel / samenstelling: Jan Gal, Stef Grit, Anita Kamperman en Harm Stam (Doetinchem: Stichting Staring Instituut / Mr. H.J. Steenbergenstichting, 1993)
- Er op of eronder - Hoe Achterhoek en Liemers de Duitsche bezetting doorstonden en ervan werden bevrijd / W.P. Nederkoorn, G.J.B. Stork (Arnhem: Gijsbers & Van Loon; Doetinchem: Uitg. Mij. C. Misset n.v., 1946/1970)
- Hummelo en Keppel in oude ansichten / dr. B.J. Westerbeek van Eerten (Zaltbommel: Europese Bibliotheek, MCMLXXI)
