Twee generaties muzikanten over rockmuziek van eigen bodem
Tekst: Gerard Menting
Foto's: Harold Pelgrom, collecties Wim Smit en Gerard Menting
Gepubliceerd in magazine De Hessencombinatie (uitgave 6, maart 2012)
Hummelo rocks. Dat kan niemand ontgaan. Ook al hoor je niet tot de liefhebbers, dan nog zijn Normaal en Jovink & de Voederbietels landelijk bekend als vlaggendragers van rockend Hummelo. De nieuwe generatie met Hik en Jajem heeft inmiddels ook een eigen plek op het podium veroverd. Maar al in de jaren zestig was de voormalige gemeente Hummelo & Keppel vruchtbare grond voor rockmuziek. Twee generaties aan het woord: grondleggers uit de sixties en een afvaardiging van de jeugd van tegenwoordig.
v.l.n.r.: Wim Smit, Sebastiaan Klaassen, Dimitri Vlake en Bennie Migchelbrink
Bijna niemand kent nog de Maffick Association. Toch is het voor de voormalige gemeente Hummelo en Keppel een historisch belangrijk gezelschap. Waarschijnlijk was dit het eerste lokale rockbandje. Henk Kosstede (die later carrière maakte bij H&K en HC '03) en de helaas veel te vroeg overleden Jan van Os - die als Dr. John from Oxx een regionale muzieklegende werd - speelden er in.
Dankzij verhalen van zijn vader kent Niels Gosselink die band wel. De drummer van Jajem weet dat hij zijn liefde voor het rock'n'roll leventje niet van een vreemde heeft. Ze waren in Hoog Keppel buren van Jan van Os en zijn pa ging in die dagen als roadie met de Maffick Association op stap.
Zelf zette hij zijn eerste stappen op het muzikale pad overigens bij muziekvereniging Olden Keppel, waar hij leerde trommelen. Ook mede-rockaholic Dimitri 'Bun' Vlake begon bij de muziek, in zijn geval de Eendracht in Hummelo. "Ik zat er eigenlijk vooral bij omdat je dan op dinsdag en woensdag met de kermis vrij had van school."
Vriendengroep
Jajem is een van de bands die tot ver buiten de gemeentegrenzen van zich laat horen. Samen met Hik maken ze deel uit van de jongste generatie muzikale helden, al hebben ze inmiddels ook al heel wat speeluren op de teller staan. Met de bijbehorende avonturen, blijkt als we aan de ronde tafel bij 'Steef' wat wetenswaardigheden op een rijtje zetten. 
Hik vierde nog niet zo lang geleden het 12,5 jarig bestaan, Jajem is net even wat jonger. Wat beide bands gemeen hebben met de helden van Jovink en de Voederbietels is dat ze zijn ontstaan uit een vriendengroep. "We kenden elkaar allemaal van H & K", vertelt Dimitri.
Ook Hik is ontstaan uit een vriendenclub, vult Sebastiaan Klaassen. "Dat is denk ik ook de reden waarom deze bands zo lang bij elkaar blijven, met weinig wisselingen. Ook als de band er niet zou zijn zouden we een vriendenclub blijven."
Niels: "Jongens gingen studeren, zwierven over het land uit maar ieder weekend kwamen ze van Den Haag, Groningen en Utrecht terug om te repeteren. Daarom doen ze natuurlijk ook zo lang over die studie!"
Inspiratiebron
Bovendien is Hummelo een bijzondere omgeving om te wonen, dat laat je niet zo maar los. Voor Normaal zijn de mensen, de omgeving, de gewoontes en de sterke verhalen altijd een inspiratiebron gebleven voor liedjes. Teksten maakt Bennie Jolink al vele jaren samen met Bennie Migchelbrink. De inwoner van Doetinchem, die in zijn jongere jaren vanuit Langerak kind aan huis was in Hummelo en Keppel, zat in de jaren zestig al achter het drumstel.
Vroeg in de jaren zeventig drumde hij een aantal jaren in Changed. Daar vormde hij een tandem met bassist Wim Smit, slager te Hummelo. Nu zitten ze samen aan tafel met daarop knipsels en foto's die al snel de ene anekdote na het andere verhaal oproepen.
Voordat ze samen speelden was er al een Bluesband Changed. Maar in blues was niemand meer geïnteresseerd, kijkt Wim Smit terug. Vanaf dat hij een jaar of twaalf was is hij al bezig met muziek. Aanvankelijk woonde hij nog in Doetinchem en kwam met de bus naar Hummelo. Dat was begin jaren zestig. "Ik ging veel om met de jongens uit het dorp. Onder hen ook Ben Jolink, die veel belangstelling had voor de Fender versterker en de heftige gitaar, die ik had gekocht. De versterker gebruikten we ook om de pickup op aan te sluiten om plaatjes te draaien. Soms tot ergernis van moeder Jolink, die dan de stoppen eruit draaide."
Platencollectie
Hun muzikale kennis kreeg een flinke impuls toen ze een platencollectie erfden van Gerrit Dun. De zoon van de dominee was verongelukt. Hij had een tijdlang in Amerika gewoond en veel Amerikaanse versies van LP's, bijvoorbeeld van de Pretty Things en de Rolling Stones. "Later hadden we in de pastorie een beatclubje, waar Ben elke bijeenkomst opfleurde met schilderingen op behang papier."
Wim maakte deel uit van de eerste lichting rockbandjes in Doetinchem zoals Gelly and his Moonlight Rockers, Jungle Rhythms (1960-1966) , Bob Group 99 en Buzzgroup Act. In beide laatste bands is Bennie Jolink actief geweest als zanger. Van Bob Group 99 was hij ook nog manager. Een andere Hummeloër, Sjoerd Engelsman, zong ook in beide bands.
Een lang leven hadden die bands niet. Wim begon in 1970 met Changed. Bennie Migchelbrink kwam er als drummer bij en met Jan van Os als bassist werd een 'oosterse' koers ingeslagen, die ze zelf vrije underground noemden. "Dat was in de tijd dat je het publiek ook niet zag. Ze zaten en lagen op de grond waar ze het een en ander rookten en dronken," vertelt Bennie Migchelbrink.
Hij drumde voor die tijd in Silvery Moon, een bandje met accordeonist. Wim Smit zocht met zijn band een andere drummer en kwam kijken bij een optreden in de Woag in Terborg, later P8. 'Dat is hem', zei hij tegen de medebandleden, die sceptisch waren. "Nou, dan hef ga gin lange heure, kan den wel eens drummen in een bluesgroep?!"
Miniplaybackshow
De allereerste schreden op het muzikale pad werden Hik-drummer Hinke en Dimitri gezet in een televisieprogramma. In de Miniplaybackshow van Henny Huisman werd (uiteraard) Oerend Hard van Normaal uitgevoerd. Na dat avontuur wist Dimitri zeker dat hij iets met muziek wilde doen.
Hij kwam op gitaarles bij Wiebe Plantinga (die met zijn troubadourgezelschap Twinckel in heel Europa optrad) en speelde daar wel eens samen met Björn Gosselink. "Wat Jovink kan kunnen wij ook, zeiden we toen, en we zijn en band begonnen."
Voor Hik was Normaal het grote voorbeeld, vertelt Sebastiaan. Toen hij vijftien was kocht hij zijn eerste gitaar en een aantal jongens uit de vriendengroep leek dat ook wel wat. Als beginneling en ging hij hen lesgeven. Met succes. Toen drummer Hinke erbij kwam en een eigen oefenruimte was gebouwd werd snel naam gemaakt. Eerst bij bekenden, op verjaardagen, toen ook met het carnaval en zelfs een voorprogramma. "Dan speel je ook in cafés, bij de Radstake en in het voorprogramma van Normaal, onze idolen. Dat was voor ons een hoogtepunt", vertelt Sebastiaan.
Eigen dialectteksten
De band begon met het spelen van Normaal-nummers maar maakte steeds meer eigen dialectteksten op bestaande muziek. Jajem begon ook met eigen teksten op muziek van bijvoorbeeld AC/DC en Status Quo. Björn kon vrij goed Elvis zingen, ze hadden ook een enkel nummer van Elvis op het repertoire. "Tot we een keer optraden in een tent, waarin in begin iedereen buiten stond. Tot Björn begon te zingen, binnen een halve minuut was de toko vol. Toen wisten we wel dat we daar mee door moesten gaan. Jajem ging snel van 2 naar 22 Elvisnummers en speelt daarnaast ook werk van uiteraard Normaal, daar ontkom je niet aan, maar ook van bands als CCR en Lynnyrd Skynnyrd. "
Stervenskoud
Beide bands beschikken over een eigen oefenruimte en daar zijn ze heel blij mee. In de roerige sixties en early seventies was het niet altijd gemakkelijk een plek te vinden om te oefenen, vertellen Wim en Bennie. Met Changed waren ze een tijdlang kind aan huis bij zaal Beeftink in Steenderen, waar ze regelmatig speelden en ook repeteerden. "Het was een keer zo stervenskoud dat we de kachel hebben aangestoken, zo'n oliekachel. Al snel leek het wel of er een rookmachine aanstond, zoveel rook was er in de zaal. Bleek dat er niet eens een pijp op de kachel zat! We hebben snel de repetitie afgebroken en zijn er als een haas vandoor gegaan."
Later werd er ook gerepeteerd in zaal Schreur in Hoog Keppel (later Jansen). Wim weet nog dat melkboer Willem Jansen op zijn rondje altijd even kwam luisteren om te horen hoe het er met de band voorstond. Er werd een soort psychedelische muziek gespeeld, in de stijl van Pink Floyd, met veel eigen werk. "Het was niet echt dansbare muziek. Het was ook nog erg pril, we waren er eigenlijk te vroeg mee. Hier kenden ze dat nog nauwelijks. We wilden ook absoluut geen dansband worden."
Bennie stapte over naar Saphirus, een band in Aalten. Later kwam hij Jan van Os weer tegen bij de Steakers, waar ook Henk Wolters als zanger/entertainer deel van uitmaakte. Enkele keren per jaar doet Bennie nu (als zanger!) mee met de Hanska Band, de tributeband voor het Hanska Duo, waar hij invaldrummer was.
Wim Smit geeft muziekonderricht en gitaarles en is nog volop actief als muzikant. Met Bonne Route heeft hij onlangs een nieuwe cd gepresenteerd in een bomvolle zaal 't Onland. Na Changed was hij onder meer 18 jaar professioneel actief in Twinckel - de folkband waarmee hij optredens had in heel Europa - en later in Spöl en Blauwe Maandag.
Act met bladblazers
Voorbeelden Normaal en Jovink inspireerden de jonge garde ook aandacht te hebben voor leuke acts, vertelt Sebastiaan. "Naast muziek moet je ook wat doen aan show, vinden we. Wij hebben bijvoord de act met bladblazers en wc-papier en het Klaaroverlied." Het valt niet mee om iets goeds te bedenken, vult Niels aan. "Het moet grappig zijn, aanslaan bij het publiek en een beetje origineel zijn. De Bierefluiters konden dat ook goed, die waren daar geniaal in."
Wat beide bands hoog op het ambitielijstje hebben staan is nog een keer een voorprogramma van Normaal voor hun rekening nemen. "Met een fantastische installatie, het geluid erg goed afgesteld. Je eigen muziek klinkt twee keer beter. En dan heb je ook nog eens een mooie lichtshow", zegt Sebastiaan. "En dan het liefst in Toldijk", vult Niels aan.
Hik heeft door de gebruikelijke sociale en maatschappelijke beslommeringen (dat krijg je op een bepaalde leeftijd...) een wat rustiger periode gehad maar langzamerhand is de band weer klaar voor wat meer optredens. Met een accordenist in de gelederen is het repertoire een stukje breder geworden, en de doelgroep daarmee ook.
Ook Jajem wil weer meer op pad, al zal dat niet zijn met die bijzondere bandbus die ze hadden. De Mercedes brandweerwagen (op gas) uit 1968. Niet erg comfortabel, wel heel bijzonder en goedkoop in gebruik. Ook al was het voertuig niet echt betrouwbaar meer, spijt als haren op het hoofd hebben ze bij Jajem nog steeds dat ze die ooit hebben verkocht.
Nieuw talent
Hummelose opvolgers voor Jajem en Hik (en de Haverkampband, die ook al heel wat jaren meedraait) rammelen nog niet aan de poort, maar dat kan zo maar veranderen. "We hebben heel kort Lazy gehad, het is jammer dat die niet zijn doorgegaan", vinden ze. "Maar opeens staat er ook de Taliband (met een lid uit Hummelo), die heel snel naam hebben gemaakt. Het kan dus zo maar gebeuren met nieuw talent."
Houden Wim en Bennie de hedendaagse muziekscene een beetje bij?
Bennie: "Je verlegt je interesses, ik ben nou wat meer geïnteresseerd in andere muziekstijlen.
Wim: "Het is ook een heel andere generatie. Ze zullen niet gemakkelijk vragen om eens te komen luisteren. Wat dat betreft is er geen Anschluss. Maar talent is er altijd. Ik geef nu bijvoorbeeld gitaarles aan twee meisjes, die aardig talentvol zijn. Ik probeer ze ook een stap te laten maken door ze bijvoorbeeld een schema aan te reiken, waar ze zelf een melodie en tekst bij moeten maken. Daarmee stimuleer je de ontwikkeling van het muzikale geheugen."
Drank
Dan moeten ze nog even wachten met de drank want alcohol schijn heel slecht te zijn voor de ontwikkeling van je geheugen en andere hersendelen. Jajem en Hik geven wat dat betreft niet het beste voorbeeld. Bij Hik heeft de naam inderdaad niets met intelligentie te maken (de afkorting voor Hummels Intelligenten Koor is niet door de band bedacht) maar rechtstreeks met de gezamenlijke hobby bier drinken. "In het begin lijkt zo'n naam heel stoer", zegt Sebastiaan daarover, "later zou je het misschien wel anders willen maar dan is de naam al zo gevestigd dat je het zo laat."
Aanvankelijk heette Jajem heel braaf Vlake en de Maltdrinkers maar toen ze er achter kwamen dat je per letter moet betalen als je t-shirtjes met de naam wil bedrukken hebben snel iets kort en krachtigs verzonnen.
v.l.n.r.: Sebastiaan Klaassen, Wim Smit, Bennie Migchelbrink en Dimitri Vlake
Opvallende muzikanten
Een van de opmerkelijkste Hummelose muzikanten was Terry Gordon. De Ier woonde een tijdlang in de Achterhoek en scoorde in die tijd een nationale hit met een vrolijk lied vol onzintekst: Skiddilly. In de laatste twee edities van de 3FM-actie Serious Request kwam het lied regelmatig langs. ‘O, daar komt dat dus vandaan’, reageert Wim Smit, die één van de studiomuzikanten was die het plaatje indertijd inspeelde. Nog regelmatig krijgt hij van de auteursrechtenorganisatie Buma-Stemra wat centen overgemaakt omdat het liedje nog altijd wordt gedraaid.
Paul Kemper, nu wonend in Laag- Keppel, maakte in de tijd dat hij in Doetinchem woonde deel uit van Thresholt. Dat was begin jaren zeventig een band die veel jongeren inspireerde ook wat in de muziek te gaan doen. Ze traden veel op; ook in (toen nog) Zaal Schreurs in Hoog-Keppel en in Hummelo. Zijn broer Dick en zanger Bert Heerink speelden later over de hele wereld in de band Vandenberg. Drummer Jan Mourik hoorde je later bij de Steakers en de Oxxband. Paul zelf maakte naam bij Normaal en bij Boh Foi Toch.
Maffick Association is de naam van een van de oudere bands, waar niet alleen Jan van Os (Hoog-Keppel) zijn eerste schreden op het muziekpad zette, maar ook Henk Koststede deel van uitmaakten. Andere bandleden waren Johnnie Klein Esselink, Karel Eskes, Coen Eenstroom en Hans Aal.
