Herinneringen aan boerderij De Stokhorst

Herinneringen aan boerderij De Stokhorst (1942)
- Henk Schieven, juni 2024 -

De boerderij De Stokhorst was gelegen aan de Hummelose Allee (tegenwoordig Torenallee) ter hoogte van de ruïne Enghuizen. Op die plek is als aandenken een aantal bomen geplaatst.
Door een bominslag in de nacht van 13 juli 1942 is de boerderij ingestort en uitgebrand. De Stokhorst behoorde tot het landgoed Enghuizen te Hummelo en had de bekende bouw en vensters, behorend bij dit landgoed. De boerderij is helaas niet herbouwd omdat de pachter met zijn hele gezin de ramp niet heeft overleefd.

In de nacht van 13 op 14 Juli 1942 (de rampnacht van Hummelo) is een zwaar explosief vlak voor de woning tot ontploffing gekomen. De gevolgen waren enorm. Het woonhuis stortte in en vloog kort daarop in brand. De familie Teerink zat als ratten in de val en is door vallend puin en de vlammenzee om het leven gekomen. De familie bestond uit vader Carel Gerrit Jan Teerink (42 jaar), moeder Berendina Hendrika Teerink-Schieven (36 jaar), dochter Johanna (14 jaar), dochter Dina (12 jaar), dochter Marina (10 jaar) en zoon Carel Gerrit Jan jr. (7 jaar). Het inwonend personeel (de knecht en het dienstmeisje) sliep in het achterhuis boven de deel en kon op tijd wegkomen. 

Foto's boerderij De Stokhorst vlak na de bominslag (collectie Henk Schieven)

Vanaf 1942 werd het ’s nachts steeds drukker en gevaarlijker in de lucht. De geallieerden konden vanaf die tijd over steeds meer bommenwerpers be-schikken. Ze probeerden met massale bombardementen het moreel van de Duitse bevolking te breken. Het Ruhrgebied met veel (oorlogs)industrie was een geliefd object. Op hun vlucht naar hun doelen in Duitsland vlogen ze heel vaak over de Achterhoek. De bewoners hoorden in de voornacht de bommen-werpers overvliegen en enige uren later kwamen ze terug. Aan de tijdsduur konden ze enigszins afleiden hoe ver ze Duitsland waren ingevlogen.
Zonder gevaar was dit gebeuren niet! De Duitsers probeerden met behulp van nachtjagers, afweergeschut en lichtbundels de geallieerde vliegtuigen te raken.
Menig vliegtuig is hierdoor geraakt en neergestort. Anderen probeerden zich te ontdoen van hun last om hierdoor sneller uit de gevarenzone te komen. Dit laatste zal ook het geval zijn geweest in de fatale nacht in Hummelo.
De gevolgen waren enorm!
Velen in Hummelo hebben deze nacht intens beleefd en de beelden en de verhalen voor het leven meegenomen.
De volgende avond werd een herdenkingsdienst gehouden in de kerk van Hummelo. In dit samenzijn is het woord gevoerd door de dominee van Hummelo (Goedhart) en dominee Barkey Wolf (vriend van de familie). De kerk was over overvol. Heel Hummelo wilde aanwezig zijn!
De familie Teerink is vervolgens op vrijdag 17 juli 1942, in min of meer besloten kring, begraven op de Algemene Begraafplaats te Hummelo. Wel stonden veel Hummeloërs aan de kant van de weg om de rouwstoet te zien passeren en hun medeleven te betuigen.

Familie Teerink

Carel Gerrit Jan Teerink (28-04-1900) was enig kind en voorbestemd om het boerenbedrijf over te nemen. In zijn jeugd waren, zeker in de Achterhoek, de mogelijkheden van vervolgstudies (doorleren) zeer beperkt. Na de lagere (basis)school kwamen de boerenzoons thuis en werden aan het werk gezet. Zo zal het ook op De Stokhorst zijn gegaan. Maar Gerrit (roepnaam)
bleek een slimme, ondernemende jongen te zijn en wilde meer dan alleen boeren op zijn relatief kleine pachtbedrijf. Hij zag toekomst in een pluim-veebedrijf. In de jaren dertig van de vorige eeuw is hij begonnen zijn boeren-bedrijf om te bouwen tot pluimveebedrijf. Hij kwam hierbij direct in aanraking met twee problemen, de broedmogelijkheden en de ruimte om een bedrijf op te zetten.
De broedmachines waren in de jaren dertig nog uiterst primitief. Hij zag kennelijk mogelijkheden. Hij kwam in contact met het bedrijf van Theo Pas uit Zeddam, die ook simpele broedmachines (niet zelf vervaardigd) verkocht. Deze twee slimme mannen, die goed konden samenwerken, zijn aan de slag gegaan met het bouwen van een broedmachine met meer mogelijkheden. Helaas kwam de ramp van 13 juli, waarbij de gehele familie Teerink het leven verloor.

De kinderen van Theo Pas vertelden later, afzonderlijk, hun vader slechts één keer in hun leven te hebben zien huilen, toen hij het dodelijk bericht uit Hummelo kreeg. Hij had zijn vriend en medebouwer aan zijn project verloren.
Direct na de Tweede wereldoorlog is het product Pas/Teerink op de markt gebracht. Het bleek een voltreffer! Uit de goede bedrijfsresultaten hiervan is het productiebedrijf Pas Reform (momenteel zelfs Royal Pas Reform) ontstaan. Het is heden een groot internationaal productiebedrijf met leveranties over de hele wereld. De voertaal is Engels en er worden broedmachines vervaardigd van zeer hoge kwaliteit. Gerrit Teerink wordt door het bedrijf en de familie Pas gezien als één van de grondleggers van het concern.

Het was de bedoeling dat Gerrit Teerink zijn kippenbedrijf naar Doetinchem zou verplaatsen. Hij had hiervoor een boerderijtje (aan de Keppelseweg) met ongeveer 4 hectare grond aangekocht. Op deze plek staat tegenwoordig o.a. het ‘Metzo-College’. Teerink heeft helaas niet de gelegenheid gehad zijn plannen tot uitvoer te brengen.

Opgesteld door Henk Schieven op verzoek van Hummeloërs voor het samenstellen van een boekwerk over belangrijke gebeurtenissen en personen betreffende Hummelo.
Juni 2024.